5 تفاوت اساسی در کاشی و سرامیک - کاویان سرام
تاریخ انتشار: ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۹۲۳۴۸
کاشی کاری یکی از هنرهای باستانی و سنتی در ایران است که در طول تاریخ، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و هنر کشورمان داشته است. از دوران باستان تا به امروز، هنرمندان ایرانی با استفاده از فنون و تکنیک‌های مختلف، آثاری شگفت‌انگیز و بی‌نظیر را ایجاد کرده‌اند که همچنان در موزه‌ها و کاخ‌های ایران و جهان به نمایش گذاشته می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
طرح‌های استفاده شده در کاشی کاری ایران معمولاً دارای الگوها و طرح‌های هندسی، گل و گیاهان، حیوانات و موتیف‌های دینی و فرهنگی هستند. از جمله معروف‌ترین نمونه‌های کاشی کاری ایران میتوان به مساجد سنتی با طرح‌های زیبا و چشم‌نواز اشاره کرد.
کاشی و سرامیک دو ماده‌ی ساختمانی است که در صنعت ساخت و ساز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دو ماده در ظاهر ممکن است به هم شباهت داشته باشند، اما در واقع دارای تفاوت‌های مهمی هستند که در ادامه به 5 تفاوت کاشی و سرامیک پرداخته می شود.
کاویان سرام با فراهم کردن اطلاعات جامع در خصوص تفاوت کاشی و سرامیک، سعی در آن دارد که امان تجربه خرید مقایسه ای و بهتری را برای مشتریان و نمایندگان فروش در سراسر ایران فراهم کند. این مقاله به بررسی تفاوت کاشی و سرامیک به منظور آشنایی هر چه بیشتر مخاطبین با این محصولات پرداخته است.
مواد اولیهاولین موردی که در زمینه تفاوت کاشی و سرامیک باید به آن پرداخته شود مواد اولیه به کار رفته در ساخت این دو محصول است. کاشی نوعی آجر یا سفال است که برای تولید آن از مواد معدنی و آلی مختلفی استفاده می شود ولی ماده اصلی آن خاک رس است.
مقدار و نوع سایر مواد معدنی و آلی که به کاشی اضافه می شود بر کیفیت نهایی آن تاثیر دارند. مواد اولیه کاشی در ابتدا درشت بوده و توسط آسیاب خرد می شوند. مواد پلاستیکی، پر کننده های غیر پلاستیکی و کمک ذوب ها از جمله مواد مورد استفاده در خشت کاشی هستند.
مواد پلاستیک که همان خاک رس است به کاشی خاصیت شکل پذیری می دهد، پرکننده های غیر پلاستیکی با دمای ذوب و مقاومت شیمیایی بالا از تغییر شکل کاشی در هنگام پخت جلوگیری می کنند، و کمک ذوب ها که بر خلاف پرکننده ها نقطه ذوب پایینی دارند هم در کاشی و هم روی لعاب آن استفاده شده و مدت زمان پخت را کاهش می دهند و بعد از سرد شدن حالت شیشه ای پیدا می کنند.
سرامیک نوع کاشی است که مقاومت و ضخامت بیشتری نسبت به کاشی دارد. مواد اولیه در ساخت سرامیک کمی از متفاوت از کاشی است که موجب استحکام بالاتر این محصول شده و مقاومت در برابر نفوذ آب، تغییرات دمایی و حرارت بالا در این محصول را به دنبال دارد.
ماده اولیه اصلی در ساخت سرامیک خاک رس است که حاوی کانی های مختلف، فلدسپات و سایر ترکیبات بوده و درصد مواد مختلف تعیین کننده کیفیت محصول نهایی است. دمای پخت سرامیک بالاتر از کاشی است که موجب استحکام و مقاومت بالاتر این محصول می شود. همچنین فشار بالاتری را تحمل می کند که موجب جذب آب پایین تر آن می شود.
سرامیک پرسلان نوعی از سرامیک است که در پخت آنها از خاک رس سفید یا کائولن استفاده می شود. خاک رس به کار رفته در سرامیک پرسلان ریزتر و خالص تر از خاک رس سرامیک بوده و حاوی سطوح بالایی از کوارتز و فلدسپات است.
نوع پوشش سطحی
پوشش سطحی کاشی و سرامیک یا لعاب در اصل پوششی شیشه ای مانند است که از مواد اولیه خشک تشکیل شده که آسیاب می شوند و پس از ترکیب با آب به صورت خمیری یا دوغاب در می آیند. سپس به طرق مختلف بر روی کاشی یا سرامیک اعمال شده و پخته می شوند.
در اصل لعاب علاوه بر بالا بردن استحکام کاشی و سرامیک، نما و درخشش زیبایی را به آنها می بخشد. لعاب چسبنده نیست ولی اعمال آن روی بدنه یا بیسکوئیت کاشی و سرامیک سبب نفوذ آن به داخل خاک رس شده و با پخته شده لایه ای روی سطح کاشی و سرامیک ایجاد می کند.
لعاب روی کاشی و سرامیک میتواند یکی دیگر از فاکتور های تفاوت کاشی و سرامیک باشد. کاشی و سرامیک هر دو ممکن است لعابدار یا بدون لعاب باشند، با این حال سرامیک ها اگر لعابدار باشند علاوه بر مواد معمول در لعاب کاشی، از ترکیب مواد غیر آلی و غیر معدنی هم در ساخت آنها استفاده شده و در دمای بالاتری پخته می شوند.
لعاب هایی که روی سطح سرامیک اعمال می شوند، غالبا ضد آب بوده و به همین دلیل است که در کف سرویس های بهداشتی و حمام بیشتر از سرامیک استفاده می شود.
از مزایایی اعمال لعاب روی سطح کاشی و سرامیک می توان به مواردی همچون زیبایی، افزایش استحکام، مقاومت در برابر جذب آب، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، و ایجاد سطحی کاملا مسطح اشاره کرد.
سختی و مقاومت
می توان گفت که اصلی ترین تفاوت کاشی و سرامیک در سختی و مقاومت آن ها است. از آنجایی که کاشی ظریف تر و نازک تر از سرامیک است وزن پرس کمتری را می تواند تحمل کند ولی پرس وارد شده بر سرامیک سنگین‌تر است. به دلیل تفاوت در میزان پرس، سرامیک تخلخل کمتری داشته در نتیجه جذب آب آن کمتر است.
از طرف دیگر به دلیل دمای پخت بالاتر، مقاومت سرامیک در برابر سرما و گرمای شدید، فشار، رطوبت، مواد شیمیایی و تغییر رنگ در اثر نور آفتاب از کاشی بیشتر است. در مورد سرامیک های پرسلان این دما حتی بالاتر بوده و موجب می شود جذب آب آنها تقریبا صفر (کمتر از 0.5 درصد جذب آب) باشد و در نتیجه بیشترین کاربرد را برای استفاده در محیط های باز و مرطوب دارد.
کاربرد هادر نظر گرفتن تفاوت کاشی و سرامیک در زمینه کاربرد آنها بسیار مهم است چرا که استفاده نادرست و در فضای نامناسب از آنها منجر به تحمیل هزینه اضافی و کار مضاعف می شود. بنابراین می بایست با در نظر گرفتن این تفاوت ها بهترین گزینه را برای پروژه خود انتخاب کنید.
همانطور که در بالا اشاره شد، کاشی ها ظریف تر و نازک تر از سرامیک ها هستند و همین امر آنها را به گزینه ای مناسب برای نصب بر روی دیوار تبدیل کرده است. به صورت کلی کاشی سرویس بهداشتی، حمام و آشپرخانه پرمصرف ترین مکان ها برای استفاده از کاشی است. کاشی ها غالبا مقاومت کافی برای استفاده در کف را ندارند.
از طرف دیگر، سرامیک ها با داشتن مقاومت بالاتر، بهترین گزینه برای پوشش کف هستند. جذب آب پایین سرامیک ها باعث کاربرد گسترده آنها برای کف سرویس های بهداشتی و حمام شده و همچنین مقاومت در برابر مواد شوینده و لک آنها را مناسب کفپوش آشپزخانه و سالن پذیرایی می کند.
از میان سرامیک ها، سرامیک های پرسلان بالاترین مقاومت را دارند که دلیل آن این است که در دمایی بالاتر از سرامیک های معمولی پخته می شوند و خاک رس ریزتر و خالص تری برای ساخت پرسلان مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل نفوذ ناپذیری پرسلان ها در برابر آب (جذب آب نزدیک به صفر) می توان این محصولات را در فضاهای باز و مرطوب نیز نصب کرد.
از دیگر مزیت هایی که پرسلان را برای نصب در فضای باز مناسب می کند، مقاومت نسبت به تغییر رنگ در برابر نور مستقیم خورشید می باشد، و در برابر گرما و یخ زدگی نیز مقاو بوده و با تغییرات شدید دما ترک نخورده و نمی شکنند. به صورت کلی پرسلان ها در برابر آب، تغییرات دمایی شدید، مواد شیمیایی، تغییر رنگ، سایش و ... مقاوم بوده و این امر موجب کاربردهای متنوع و بالای آنها برای هر فضایی شده است.
قیمتکاشی و سرامیک در درجات مختلف، با طرح های متنوع و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متفاوت تولید می شود که هر کدام از این موارد می تواند تاثیر مستقیم روی قیمت آنها داشته باشد. هر چه درجه کاشی و سرامیک بالاتر باشد یعنی جنس آن بهتر بوده و مقاومت بیشتری نسبت به عوامل مختلف دارد که این امر موجب بالاتر رفتن قیمت آن می شود.
یکی از عواملی که بر قیمت کاشی سرامیک تاثیر دارد فرآیند پخت آنها است. دمای کوره در پخت کاشی پایین تر از سرامیک است و در نتیجه هزینه تمام شده ساخت کاشی کمتر از سرامیک است و قیمت آن نیز به نسبت پایین تر است. این موضوع نشان دهنده قیمت بالاتر سرامیک های پرسلان است چرا که دمای پخت آنها از سرامیک های معمولی نیز بالاتر است.
مورد دیگری که بر قیمت کاشی و سرامیک تاثیر می گذارد طرح و رنگ آن است. هر چه طرح پیچیده تر و رنگ تیره تر باشد، به دلیل سخت تر بودن فرآیند تولید، قیمت آن نیز بالاتر می رود.
ابعاد کاشی و سرامیک نیز بر قیمت آن تاثیر دارد به طوری که هر چه ابعاد بالاتر باشد قیمت نیز بالاتر می رود و کاشی ها به طور معمول به دلیل داشتن ابعاد کمتر نسبت به سرامیک، قیمت پایین تری نیز دارند. در نتیجه قیمت یکی دیگر از موارد تفاوت کاشی و سرامیک است.
انواع مختلف کاشیانواع مختلف از کاشی وجود دارد که بر حسب جنس، ضخامت و طرح تقسیم بندی می شوند و هر یک برای استفاده در فضای خاصی در نظر گرفته شده اند. در زیر به چند مورد از آنها اشاره می شود.
کاشی های موزاییکی در طرح ها و رنگ های متنوعی وجود دارند و معمولا نمای براقی ندارند و در ابعاد کوچکتری نسبت به سرامیک ها ساخته می شوند.
کاشی های لعابدار که پوشش لعاب موجب افزایش مقاومت در برابر آب و مواد شیمیایی شده و برای استفاده در حمام و آشپزخانه مناسب هستند.
کاشی های سفالی بدون لعاب هستند و و در ابعاد کوچک برای اهداف ساختمانی کاربرد دارند.
کاشی های سقفی در انواع مختلف از نوع با مقاومت کم در برابر حرارت تا انواع عایق حرارت و صدا، انواع تزئینی و انواع مقاوم در برابر مواد شیمیایی ساخته می شود.
کاشی های سنگ فرشی با پخت در دمای بالا دارای مقاومت بالا در برابر رطوبت است و به عنوان کفپوش در ساختمان ها کاربرد دارد.
کاشی های مکزیکی یا سالتیو دارای طرح های بسیار زیبا و متنوعی هستند. از آنجایی که این طرح ها باید با دست روی کاشی رسم شوند این کاشی ها پخته نمی شوند و به همین دلیل مقاومت پایینی دارند. این کاشی ها به صورت تزئینی در دکوراسیون داخلی مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع مختلف سرامیکهمانطور که در بالا ذکر شد سرامیک ها از نظر روش پخت و مواد تشکیل دهنده به انواع مختلفی تقسیم می شوند که هر کدام کاربرد های خاصی دارند. در ادامه چند مورد از انواع سرامیک معرفی می شود.
سرامیک های پرسلان به دلیل دمای پخت بالاتر و خاک رس ریز و خالص، دارای کیفیت، دوام و زیبایی بالایی هستند و تقریبا در همه قسمت های ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری کاربرد دارند.
سرامیک های پرسلان فول بادی نوع تخصصی تری هستند که دارای استحکام بالا، خاصیت ضد خش، و طول عمر بالا هستند و مانند پرسلان کاربردهای گسترده ای دارند.
سرامیک های پرسلان لعاب دار طرح و رنگ متنوع تری داشته و به دلیل وجود لعاب، خاصیت مقاومت در برابر خش در آن برجسته است.
اسلب ها در ابعاد بزرگ تولید شده و استفاده از ورق های بزرگ آن به فضا نمایی شیک و زیبا می دهد. این محصولات پر هزینه هستند و در نما و کف ساختمان ها کاربرد دارند.
سرامیک های آنتی باکتریال که در لعاب آنها از تکنولوژی نانو استفاده شده است با از بین بردن ذرات آلوده هوا که با سطح آن برخورد می کند (تا 20%) موجب پاکیزه و سالم شدن هوای اطراف می شوند.
در صورت قرار گرفتن در معرض نور خورشید باکتری ها و ویروس های سطح آن به صورت تقریبا کامل از بین می رود و محیطی استریل ایجاد می کند. متعاقبا تمیز کردن آلودگی و لکه از سطح آن نیز آسانتر است و در برابر حرارت، مواد شیمیایی و خط و خش نیز مقاومت بالایی دارند.
سرامیک های ضد اسید مقاومت بالایی در برابر اسیدها و مواد صنعتی داشته و گزینه مناسبی برای استفاده در کارخانجات مواد غذایی و آزمایشگاه ها است.
سرامیک های مینیاتوری در ابعاد بسیار کوچک تولید می شوند و در رنگ ها و طرح های متنوعی وجود دارند. به دلیل جذب آب پایین برای استفاده به عنوان کاشی استخری مناسب هستند.
سرامیک های شیشه ای مقاومت بالایی در برابر ضربه و حرارت دارند و برای کف و دیوارها قابل استفاده هستند.
کاشی و سرامیک از لحاظ ظاهری چه تفاوتی دارند
از آنجایی که کاشی ها دمای پخت و مدت زمان پخت پایین تری نسبت به سرامیک ها دارند طرح های روی آنها کم رنگ تر از سرامیک است. اکثرا سرامیک ها ضخامت بیشتری از کاشی ها دارند و با گذشت زمان رنگ آنها (به خصوص در برابر نور مستقیم خورشید) تغییر نمی کند و مقاوم هستند. تفاوت ظاهری دیگر کاشی و سرامیک می تواند در ابعاد آنها باشد که سرامیک ها معمولا ابعاد بزرگتری دارند ( استثناهایی هم ممکن است در این مورد وجود داشته باشد).
کاشی بهتر است یا سرامیکبا توجه به مواردی که در بالا ذکر شد جواب این سوال ممکن است متفاوت باشد. برای دانستن بهترین جواب باید مواردی همچون محل نصب و بودجه پروژه مورد نظرتان را در نظر بگیرید.
کاشی ها با قیمت پایین تر برای استفاده در دیوارها و فضاهای داخلی مناسب هستند در صورتی که سرامیک ها بسته به درجه بندی، گران تر هستند و با داشتن مقاومت بالاتر به عنوان کفپوش گزینه مناسب تری هستند.
استفاده از سرامیک برای کفسرامیک ها نسبت به کاشی ها تنوع بالاتری در طرح و رنگ دارند. استفاده از سرامیک در کف منازل مسکونی و تجاری علاوه بر بهره مندی از مزایایی متعدد این محصولات، نمایی زیبا و مدرن به محیط می بخشد که آنها را به یکی از پر طرفدارترین کفپوش ها در صنعت ساختمان تبدیل کرده است.
ما در این مطلب سعی بر آن داشتیم که تفاوت کاشی و سرامیک را از ابعاد مختلف بررسی کنیم و امکان انتخاب و خریدی آسان را برای شما فراهم کنیم. همچنین می توانید برای گرفتن مشاوره و خرید محصول مورد نظر خود با کارشناسان کاویان سرام در ارتباط باشید.
سرامیک پرسلانهمانطور که پیش تر اشاره شد ماده اصلی در ساخت سرامیک و سرامیک پرسلان خاک رس است و هر دو در کوره پخته می شوند، اما پرسلان در دمای بالاتری پخته شده و خاک رس خالص تری دارد و تخصصی تر از سرامیک است. جذب آب پرسلان بسیار پایین و نزدیک صفر است و از آنجایی که کف بیشتر در معرض رطوبت و آب است معمولا در کف ساختمان ها استفاده می شود.
مقاومت بالای این محصول در برابر شوینده ها، ساییدگی، تغییر رنگ، یخ زدگی و حرارت در کنار نما و جلوه زیبا، این محصول را به یک انتخاب محبوب تبدیل کرده است که در طرح ها و رنگ های متنوعی تولید می شود. کاربرد سرامیک های پرسلان بسیار گسترده بوده و در طیف وسیعی از فضاهای داخلی و خارجی امکان مسکونی، سرویس های بهداشتی، پله ها، پیاده رو، محوطه های رو باز، ادارات، کارخانجات، مراکز آموزشی، مراکز فرهنگی و هتل ها به کار می روند.
لیست ویژگی و تفاوت کاشی و سرامیکدر اینجا برای درک بهتر تفاوت کاشی و سرامیک، ویژگی هر کدام به شرح زیر لیست شده است.
سرامیک سختی بیشتری نسبت به کاشی دارد. نسبت به یخ زدگی و تغییرات دما مقاومت بالایی دارد. در برابر نور خورشید مقاوم است. هم در کف و هم روی دیوار میتوان از آن استفاده کرد. در برابر آتش تغییر حالت نمی‌دهد. با گذشت زمان رنگ و شکل ظاهری سرامیک تغییر نمی کند. در برابر فشار و رطوبت مقاومت بیشتری نسبت به کاشی دارد. از آنجایی که جذب آب بسیار پایینی دارد، نصب آن روی ارتفاعات و دیوار کار سختی است. کاشی جذب آب بیشتر دارد و به همین دلیل، در ارتفاعات بالاتر می توان آن را نصب کرد. بیشتر کاربرد آن نصب روی دیوار است. در دمای پایین تری پخته می شود و در نتیجه هزینه تولید و متعاقبا قیمت فروش آن نسبت به سرامیک کمتر است. دارای طرح های متنوع و زیبایی است، و در نمای قسمت های مختلف ساختمان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
بر روی لعاب کاشی از طرح‌های ساده، رنگی، گلدار، سیاه و سفید، براق، نیمه براق و مات استفاده می‌شود. عموما انواع کاشی‌ها در برابر ضربه محکم نا مقاوم بوده و به راحتی ترک می خورند.اکنون که تفاوت کاشی و سرامیک به صورت کامل و جامع در مقاله بالا شرح داده شد می توانید با در نظر گرفتن موارد ذکر شده بهترین محصول را برای ساخت یا بازسازی پروژه خود در نظر بگیرید.
همچنین می توانید برای انتخاب راحت تر و حرفه ای تر به سایت کاویان سرام مراجعه کرده و یا با شماره 02167348000 با کارشناسان ما در ارتباط باشید. کاویان سرام با بیش از 10 سال سابقه در زمینه کاشی و سرامیک، اعتماد و رضایت عمده فروشان و مشتریان خود را از نظر کیفیت و قیمت جلب کرده و می تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.
*** این مطلب در سرویس گزارش آگهی منتشر شده و تبلیغاتی می باشد؛ لذا جماران هیچ توصیه در رابطه با انجام فعالیت فوق ندارد.
منبع: جماران
کلیدواژه: انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی صادرات سرامیک کاشی قیمت سرامیک کاشی و سرامیک قیمت کاشی قیمت کاشی سرامیک انتخابات مجلس لیگ برتر طوفان الاقصی مورد استفاده قرار سرامیک های پرسلان مقاومت در برابر برای استفاده بیشتری نسبت نسبت به سرامیک استفاده می شود مقاومت بالایی سرامیک پرسلان مواد شیمیایی پخته می شوند نسبت به کاشی مقاومت بالا استفاده شده انواع مختلف تری نسبت ساختمان ها مواد اولیه خاک رس سرامیک ها تغییر رنگ دمای پخت پایین تر بر مواد قیمت آن کاشی ها جذب آب طرح ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۹۲۳۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرایی پیش‌بینی‌ناپذیری از ایران فردا | برخوردها از سال ۸۸ جامعه را پیچیده‌تر کرده | تنش‌های بزرگ در دل رخدادهای کوچک است!
طیفی از حکومت، تنها راهبرد مبتنی بر خشونت و ابزارهای متناسب با آن را به کار گرفته، حال باید دید که این ابزارها تا چه اندازه قادر بوده رخدادهایی را که شکل می گیرند، مدیریت بکند. زیرا در وضعیتی که در حال حاضر قرار دارد، در ظاهر جامعه ساکت است، ولی در ناآرامی های گذشته نیز چنین بوده است.
در یازدهمین جلسه از سلسله نشست های جامعه مدنی موسسه رحمان، دکتر محمدجواد غلامرضا کاشی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دیدگاه های خود را با عنوان «زندگی روزمره، دولت و جامعه مدنی» مطرح کرد. تغییر ماهیت جامعه مدنی، و برآمدن نیروهای جدید در فضای جامعه ایران، تغییر از نگاه هگلی به نگاه لوفوری برای تبیین جایگاه زندگی روزمره، ایجاد زبان جدید و گسترده توسط نسل های جدید به جای زبان قدیم که در انحصار دانشگاهیان بود، در سخنان کاشی از برجستگی ویژه ای برخوردار بود. پس از انتشار این سخنرانی در خبرگزاری خبرآنلاین، با توجه به حساسیت بحث، بازخوردهایی داشت.
از این رو تلاش کردیم در گفت و گو با صاحبنظران ، تحلیل ها و اطلاعات بیشتر در اختیار مخاطبان قرار بدهیم. دکتر نعمت الله فاضلی استاد بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با توجه به حساسیت موضوع در گفت و گویی کوتاه، با تایید و نقد سخنان دکتر کاشی، دیدگاه های خود را در این زمینه مطرح کرد. این گفت وگو از نظرتان می گذرد:
تایید و تصحیح برخی سخنان دکتر کاشیفاضلی با تاکید بر این که با «تحلیل آقای دکتر کاشی موافق» است که «ایران امروز به یک رویکرد زندگی‌گرا رسیده» و «همچنین ایرانیان به یک آغاز جدید نیز نیاز» دارند در باره نگاه کاشی به نگاه هگلی به جامعه مدنی گفت: «تصور نمی کنم جامعه مدنی در ایران حتی به معنای هگلی اش به طور کامل مضمحل شده باشد. بلکه می توان گفت شکل های جدیدی دارد گسترش می یابد. ولی این را هم قبول دارم که نقش زندگی روزمره و کنش‌گری های روزمره و نقش عاملیت فردی، بسیار وسیع و گسترده شده است. ضمن این که قبول دارم آن رژیم‌های حقیقت مانند گفتمان های ناسیونالیستی، اسلام گرایی، یا چپ مارکسیستی یا هر شکل دیگری از کلان روایت ها به پایان راه خود رسیده اند. آن ها همچنین نمی توانند و قادر نیستند انسجام بخش به جامعه برای تحولات باشند. اما سازماندهی جمعی برای پیشرفت اجتماعی یک ضرورت تام است و نمی تواند از بین برود.»
او با تاکید بر این که «جامعه مدنی آریستوکرات که در سخنان آقای دکتر کاشی بود، شاید تعبیر مناسب و درستی برای دوره مشروطه و دوره پهلوی اول باشد، اما در دوره پساانقلاب ۵۷ پس از مدتی طبقه آریستوکرات نداشتیم» گفت: « از این رو نمی توانم بگویم جامعه مدنی آریستوکرات بود، زیرا ما با دانشگاه توده مواجه شدیم. دانشگاهی که همگانی است و قشر تحصیلکرده، محدود به طبقات اعیان و اشراف نبود. به همین دلیل تحصیلکردگان، و دانشگاهیان، روزنامه نگاران، هنرمندان، نویسندگان، خوانندگان، یک طبقه متوسط فراگیر فرهنگی را تشکیل داده بودند که هنوز هم همین است. البته دیدگاه دکتر کاشی را قبول دارم که جامعه مدنی آریستوکراتی که در دوره های مشروطه و پهلوی شکل گرفت، و حتی در اوایل انقلاب نیز تا حدودی بود، در حال حاضر دیگر برای ما معنا ندارد، و نمی تواند کارکردی در تحولات اجتماعی داشته باشد. ولی طبقه متوسط فراگیر فرهنگی، اتفاقا از طریق سبک زندگی و تجربه های زندگی روزمره اش، از طریق تجربه های بدنمند و جسمانی اش، و از طریق تجربه هایی که معطوف به امور بسیار ساده زندگی هست، دارد مقاومت می کند و به حاکمیت فشار می آورد، و نیروهای مسلط سیاسی را به چالش می کشد، که نمونه بارز آن زنان هستند.»
جمعیت، شرایط پیچیده و دلایل آناین استاد بازنشسته دانشگاه با اشاره به این که قبول دارد «در وضعیت بسیار پیچیده قرار داریم» گفت: « این تعبیر دکتر کاشی رو تایید می کنم که وضعیت کنونی نسبت به دوره مشروطه و دیگر دوره ها بسیار پیچیده‌تر و خطرناک‌تر است. زیرا در سال های ۱۳۰۰ و قبل از آن، جمعیت ایران حدود تا ۱۲ میلیون نفر بود. این جمعیت اکنون به حدود ۹۰ میلیون نفر افزایش یافته است. بنابراین جمعیت ایران ۹ برابر شده است. بنابراین جامعه ای با این حجم جمعیتی، و حضور تکثری از گرایش های سیاسی، اخلاقی، فرهنگی، و اجتماعی، طبیعی است پیچیده و پیش بینی‌ناپذیرتر باشد. فراموش نکنیم به میزانی که جمعیت برای مثال از ۱۰ میلیون نفر به ۲۰ میلیون نفر افزایش می یابد، پیچیدگی جامعه نیز به صورت تصاعد هندسی ضریب دو نمی خورد، بلکه ضریب تا ۱۰ می خورد.»
او افزود: « با موقعیت جدید، جامعه ایران دیگر جامعه عشایری و حتی روستایی نیست. بلکه بیش از ۷۵ درصد جمعیت جامعه ایرانی در کلانشهرها و شهرها زندگی می کنند. این ساختار شهری و کلانشهری، حیات ذهنی، روانی، عاطفی، اخلاقی، وسیاسی بسیار پیچیده و متفاوتی از حیات ذهنی و اجتماعی تمام دوره های گذشته ما به وجود آورده است.»
فاضلی سپس به سطح سواد به عنوان عنصر دیگری از پیچیدگی جامعه ایران یاد کرد و گفت: «باید بگویم جامعه باسواد شده است. در دوره مشروطه تنها ۵ درصد جامعه باسواد بودند. امروزه حداقل ۸۰ درصد شهروندان جامعه ایرانی باسواد هستند؛ به عبارت دیگر جامعه خوانا و نویسا است. که این امر خود به تنهایی در جامعه ۹۰ میلیون نفری ایران، موتور بسیاری از تحولات و گرایش های بسیار پیچیده ای در جامعه شده و هست.»
ناکامی های سه تجربه بزرگاین استاد بازنشسته دانشگاه در ادامه به سه تجربه مهم در تاریخ معاصر ایران اشاره کرد و گفت: « سه تجربه انقلاب مشروطه، شکل گیری ملت دولت جدید و انقلاب ۱۳۵۷، ناکامی هایی داشته اند که تجارب شان بر روی هم انباشته شده اند. این تجربه ها، ذهنیت اجتماعی ایرانیان، و تصور جمعی از خود و تاریخ خودشان را بسیار بسیار پیچیده تر از هر زمانی دیگر کرده است.»
او سپس گفت: «برخوردهایی هم که حکومت از سال ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۱ به عمل آورده، جامعه را عصبی‌تر، و پیچیده تر و خلاف آنچه از اعمال خشونت منظور بوده، ایجاد شده است. به همین دلیل من با این سخن آقای دکتر کاشی به طور کامل توافق دارم؛ جامعه ما از دوره مشروطه و دوره آغاز شکل گیری ملت دولت رضا شاه، بسیار وضعیت پیچیده تر و مسایل و بحران های آن، بسیار بسیار حادتر است.»
فاضلی در ادامه به مسایل بسیار مهم جدید مانند «بحران محیط زیست به این معنا که آب، خاک، و هوای زمینی که در آن سکونت داریم، همه دچار تنش های بزرگ» است اشاره کرد و گفت: «زندگی و بقا دچار چالش جدی شده است. می خواهم تاکید کنم بحران محیط زیست در کنار ابرچالش‌های های دیگر نیاز به یک آغاز جدید را گوشزد می کند. راهبردهای گذشته، چه آن راهبردی که دولت اختیار کرده بود و چه راهبردی که مردم یا گروه های سیاسی داشتند، برای بقا یا بهبود جامعه دیگر کفایت نمی کنند تا جایی که راهبردهای مذکور حتی پایداری نسبی و موقت نیز ایجاد نمی کنند.»
دشواری تحلیل آینده ایران به دلیل رخدادپذیری آنفاضلی نظرش را درباره تحلیل آینده این گونه بیان می کند: «این که آینده چه رخ خواهد داد، بسیار دشوار است، با اطمینان و قطعیت نمی توان از آن سخن گفت. زیرا جامعه امروز ایران رخدادپذیر شده است. منظورم از رخدادپذیر این است که مجموعه، تنش ها و تعارضاتی که در جامعه بین حاکمیت و مردم ، و گروه های گوناگون به وجود آمده، جامعه را مستعد تنش های خیلی بزرگ و ناگهانی بر اساس رخدادهای کوچک اما حساسیت‌برانگیز کرده که می تواند از این طریق تحولاتی را رقم بزند به نحوی که زمینه اجتماعی و سیاسی را تغییر بدهد. نظری بر تحولات ۱۳۸۸ به این سو نشان می دهد رخدادهای کوچک همواره زمینه ساز تغییرات بوده اند. هم بازی حکومت در عرصه سیاسی، و هم بازی بازیگران درون جامعه در مقابل آنان قواعد پیچیده تری پیدا کردند. این است که در جامعه رخدادپذیر ما نمی توانیم با تبیین علل و عوامل سیستمی یا تبیین علل و عوامل مادی عینی موجود، تصویر آینده را نشان بدهیم.»
این استاد بازنشسته دانشگاه در ادامه با اشاره به این که «طیفی از حکومت، تنها راهبرد مبتنی بر خشونت و ابزارهای متناسب با آن را به کار گرفته» گفت: « حال باید دید که این ابزارها تا چه اندازه قادر بوده رخدادهایی را که شکل می گیرند، مدیریت بکند. زیرا در وضعیتی که در حال حاضر قرار دارد، در ظاهر جامعه ساکت است، ولی در ناآرامی های گذشته نیز چنین بوده است.»
چرا تاکنون «آغاز» شکل نگرفته؟فاضلی سپس نظریه ضرورت شکل گیری «آغاز نو» را مورد انتقاد قرارداد و گفت: «دیدگاهی که آقای دکتر کاشی ارائه کردند، این است که آغازی باید شکل بگیرد. منظور ایشان از شکل گیری آغاز این است که تمام آنچه حکومت در گذشته تا الآن برای مواجهه با ابرچالش ها داشته، کنار بگذارد، و طرحی نو دراندازد. پرسشی که ایشان پاسخ نمی دهد، این است که چرا تا حالا چنین آغازی شکل نگرفته است؟ چرا حاکمیت که مدت های طولانی است نسبت به وضعیت چالشی کشور آگاه شده ، طرحی نو در نینداخته است؟ پاسخ به این پرسش برعهده اندیشمندان علوم سیاسی است. ایشان در این باره پاسخی نداده اند. تنها به این اکتفا کرده اند که راه های گذشته را تجربه نکنیم و طرحی نو درانداخته شود.»
او افزود: «تصور من این است تا زمانی که میان جامعه و حکومت توازن قوا برقرار نشود، احتمالا جناحی در حکومت مایل است کماکان از ابزار زور استفاده کند. مگر این که سیر تحولات جامعه به گونه ای پیش برود، که تولید قدرت مورد نظر جناح مذکور، برای حاکمیت به صرفه نباشد. در این صورت به طرحی نو خواهد اندیشید و آغازی را دنبال خواهد کرد.»
شرایط شکل گیری آغاز؛ اشتباه کردماین استاد بازنشسته دانشگاه در ادامه در پاسخ به این سوال که «آیا جامعه به این توانایی می رسد که تولید قدرت بیش از حد برای نظام سیاسی مقرون به صرفه نباشد، و به اتخاذ آغازی تازه ناگزیر شود؟» می گوید: «تصور می کنم به این سادگی ها، چنین آغازی شکل نخواهد گرفت. در جنبش مهسا تصور می کردم که اگر حکومت به پایداری سیاسی نسبی برسد، آغاز و طرح نو خود را مطرح می کند، ولی اشتباه کردم.».
فاضلی در ادامه افزود: «البته این ها به این شرط است که تحولات غیرمترقبه ای مثل جنگ در منطقه، فشارهای بین المللی خیلی وسیعتر از آنچه که تاکنون بوده است، یا تحولاتی در راس هرم نظام سیاسی، رخ ندهد. اگر چنین تحولاتی رخ ندهد و بخواهد تنها در یک روالی که تا کنون تجربه شده، یعنی درگیری میان حکومت و ناراضیان، معترضان، و به طور خلاصه مردم، فکر می کنم آن چیزی که تعیین کننده خواهد بود «برخورد» بعدی است که آیا بعد از آن، حکومت به این نتیجه می رسد که برای حفظ و پایداری خودش، باید تحولات بنیادینی را در گفتمان، سیاست ها، اقدامات، برنامه ها و اجراهای خودش، ایجاد بکند، یا نه؟
به غیر از مقاومت زندگی گرایی، فلج سازی بوروکراسی کشورفاضلی با تاکید بر این که « آقای دکتر کاشی به درستی اشاره کردند در جامعه نیروهای زندگی گرا، و سیاست زندگی، حاکم شده است» سپس گفت: « ایشان همچنین زندگی گرایی و سیاست زندگی را از ایدئولوژی های اسلام گرایی، ملی گرایی، و چپ گرایی و لیبرالیسم گرایی متمایز کرده و گفته اند که این زندگی گرایی شکل جدیدی از سیاست است که در جامعه ظاهر شده است. اما پرسش این است که زندگی گرایی اگر بخواهد به صورت آلترناتیو و یا بدیلی برای سیاست حاکم باشد، هنوز از تعریفی روشن برخوردار نیست و تنها در جایگاه مقاومت میتواند کارهایی را به پیش ببرد. ولی در وجه ایجابی ، نمی تواند سامان سیاسی جدیدی را ایجاد کند.»
او افزود: « فراسیاست مردم، در مقابل سیاست حاکمیت، فقط زندگی گرایی نیست. مردم به عنوان نیروهایی که در بدنه بوروکراسی و سازمان های جامعه فعالیت می کنند، چون ناراضی و برخی حتی خشمگین هستند، عموما با اشکال پیچیده ای از کارشکنی ها، سستی ، بی توجهی ، عدم انجام وظایف کاری، کارشناسی، و اداری، در عمل ماشین بوروکراسی و اداری و سازمانی نظام حکمرانی را با چالش روبه رو کرده اند. این چالش بیشتر هم خواهد شد. به ویژه اگر در نظر بگیریم که نارضایتی های ناشی از شرایط اقتصادی زندگی، که تورم و مالیات ها به مردم تحمیل کرده، روز به روز مردم را بیشتر به این سمت و سو سوق می دهد که هرجایی که هستند، ماشین دولت را کندتر و کندتر بکنند.»
این استاد سابق دانشگاه، با اشاره به این که «این ها، هزینه های تولید قدرت حکومت را بسیار بسیار سنگین می کند. از این رو فقط سیاست زندگی گرایی نیست که مقاومت را ایجاد کرده است، بلکه شکل های پیچیده ای از ناهمکاری، با هدف ها و برنامه های حکومت در نظام اداری هم شکل گرفته است.» افزود: « به هر اندازه که دولت به قطبی شدن جامعه دامن بزند، یعنی نیروهای حامی و طرفدار خودش را به طور نمادین متمایز بکند، و سیاست حامی پروری اش را گسترش بدهد، در عمل هم تنش های زندگی گرایی، و هم تنش های بوروکراتیکی که مردم ایجاد می کنند، کار را برای ایجاد ثبات سیاسی توسط حاکمیت دشوار و دشوارتر می کند. از این رو می خواهم بگویم تنها در صحنه خیابان ها نیست که شاهد تنش حاکمیت با مردم هستیم. زیر پوست سازمان ها هم تنش بزرگی، شکل گرفته است.»
سناریوهای آیندهفاضلی در ادامه در ارتباط به سناریوهای آینده تاکید کرد که تصور می کند «یکی از سه سناریو، ممکن است در آینده نزدیک، یعنی در دو سه سال آینده، ورق را برگرداند.» او سه سناریو را این گونه شرح داد:
سناریوی اول: تغییر از طریق وقوع رخدادی در نیروهای سیاسی درون حاکمیت، و یا در حوزه رهبری .و ...
سناریوی دوم: ایجاد ناآرامی ها، و یک درگیری دیگر .
سنارویوی سوم: عدم توانمندی حاکمیت در تامین هزینه های حرکت های فرسایشی و کاهنده ای که میان سیاست زندگی مردم و کارشکنی های گسترده در سازمان ها وجود دارد.
طبیعی است اگر سه مورد بالا با تنش های منطقه ای، تحریم های گسترده تر، یا بحران های زیست محیطی ناگهانی شدیدتر همراه بشود و تدبیری کارگشا برای مهار آن اندیشیده نشود، سرعت تغییرات افزایش می‌یابد.»
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود